بڕگەی نۆیەم

ئوممەتی موسوڵمان ئوممەتێكی موجاهیدە

   لە بڕگەكانی پێشووەوە بۆت روون دەبێتەوە كە جیهادكردن لەسەر موسوڵمانان ـ بە هەردوو جۆری جیهادی هـێرش كردن و جیهادی بەرگرییەوە ـ فەرزە. چونكە دەشێت جیهادەكە لەسەر موسوڵمانان ببێتە فەرزی كیفایە. هەر وەكو كە دەشێت ببێتە فەرزی عەین. بۆیە مەشقی سەربازیی و فێربوونی بەردەوامی بەكارهێنانی چەك و تفاقی سەربازیی و بیر نەچوونەوەیان لە سەر هەموو موسوڵمانێك فەرزە.

   ئەگەر بڕوانینە جیهادی هێرشبردن ـ كە بریتیە لە چوونە سەر دوژمن لە ناوچەی خۆیدا ـ دەبینین پێشەوایانی شەرع و زانایان فەرموویانە: لانی كەمی بەجێهێنانی ئەم فەرزە ئەوەیە، كە دەبێت ساڵی جارێك كاری وا بكرێت! (واتە: ساڵی جارێك ئەهـلی ئیسلام هێرش ببـەنە سەر دوژمنان) ئەوەی رێ دەگرێت و ناهێڵێت ئەمە بكەن، دەسەوسانیی و لاوازیی خۆیانە. یان هەبوونی تەقەبەس (هودنه)و رێكەوتـنی خۆیان و دوژمنانیانە. نەك هۆكاری تری دەرەكـیی. هەندێكی تر لە پێشەوایانی شەرع و زانایان فەرموویانە: هەر كاتێك موسولمانان لە هێزی خۆیان دڵنیا بوون، دەبێت ئەوە بكەن.

   بەڵگەی ئەوانەیان كە فەرموویانە: ساڵی جارێك دەبێت ئەمە بكرێت ـ كە جمهووری شەرعناسانن ـ ئەوەیە كە لە دارولئیسلامدا جزیە ـ كە لە جیاتی جیهادەكەیە ـ ساڵانە وەردەگیررێت. كۆڕا (ئیجماع)یشیان لەسەر ئەوەیە كە جزیەكەـ كە لە جیاتی جیهاد نەكردنە ـ ساڵی جارێك وەردەگیررێت. كەوابوو با جیهادی هێرشبردن وەكو جزیەكەیە با لە ساڵەكەدا جارێك ئەنجام بدرێت ^[1].

   قورتوبیی دەربارەی جیهادی هێرشبردن دەفەرموێ‌: ( بەشی دووەمی جیهادەكە كە لەسەر ئیمام (خەلیفە) فەرزە، ئەوەیە كە دەبێت ساڵی جارێك لەشكرێكی موسوڵمانان ـ بە فەرماندەێتی خۆی یان بە فەرماندەێتی كەسێكی متمانە پێكراوی خۆی ـ بنـێرێتە سەر دوژمنان، تا بۆ موسوڵمانبوونیان بانگهێشت بكەن و چاوترسێنیان بكەن، تا جورئەتی ئەوەیان بۆ دروست نەبێت هـێرش بكەنە سەر مسوڵمانان، یان ئازار بە موسوڵمانان بگەێنن. هەروەها بۆ ئەوەش كە دینەكەی خوایان بە عـیززەتەوە نیشانبەن تا تەشجیع ببن بێنە ناوی، یان جزیەكە بێ كێشە بدەن. جۆرێكی تر لە جیهاد ئەوەیە كە سوننەتەو خۆبەخشانە دەكرێت. ئەویش ئەوەیە كە ئیمام (خەلیفە) ناوبەناو لەشكر دەنێرێتە سەر سنووری دوژمنان و تا هێزی موسوڵمانانیان پیشان بدەن و بیانترسێنن) ^[2].

   دەڵێم دیارە كە قورتوبییش ـ وەكو جمهوری شەرعناسان ـ پێی وایە كە ئەوەی فەرزە لەسەر ئیمام ئەوەیە كە دەبێت ساڵانە جارێك، ئەو هێزە سەربازییە نیشان دوژمنان بدات. ئاتر لە جارێك چاكییەكی زیادە خێرە.   

   كە دەڕوانینە ئەم فەرزەو فەرزێـتی ئامادەسازییەكەی جیهاد دێنینە بەرچاو، كە خۆئامادەكردنێكی بەردەوامە بۆ جیهادكردن، كە لە ئایەتەكەی ئامادەسازییدا هەیە، كە دەفەرموێ: (وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ) الانفال/60 واتە: هەر چی هێزێك لە تواناتاندا هەیە ـ بۆ رووبەڕوو بوونەوەی دوژمنانتان ـ ئامادەی بكەن. بۆمان دەردەكەوێت كە: ئوممەتی ئیسلامی پێش هەموو شتێكی ئوممەتێكی موجاهیدە، بۆ ئەوەی ئەم وەسف وسیفەت و رەفتارەی تێدا دەركەوێت، فەرزە هەموو دیدو هەڵوێستێكی لە خزمەتی ئەم سیفەتەیدا بێت. دەبێ هەموو رێساو رەفتارێكی سیاسەتی دەرەكی و ناوەكی لە خزمەتی ئەم سیفەتەیدا داڕێژرێت. تا بتوانێت ئەو فەرزە (قورسە)ی سەرشانی ئەدا بكات.. ئەمەش یەعـنی دەبێ هەموو سیستم و سیاسەتێكی فێرخوازیی و پیشەسازیی و چاندن و بازرگانیی و نیشتەجێكردن و لایەنەكانی تر.. هەموو لە خزمەتی ئەو فەرزە گشتیەدا بن.. هەموو سەری داوەكان پێویستە بە تەوەری جیهادەكەوە ببەسترێنەوە. تا هەڵسوڕانیان لە خزمەتی ئەودا بێت.. پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم دەفەرموێ: (المُؤمِنُ لِلْمُؤمِنِ كَالْبُنْيَانِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضَاً، وَشَبَكَ بَينَ أصَابِعِهِ) متفق علیە: واتە: موسوڵمان بۆ موسوڵمان وەكو خشتی دیوارە، هەر یەكەیان ئەوی تریان دەگرێتز لەم كاتەشدا كەئەمەی فەرموو پەنجەكانی هەر دوو دەستی پیرۆزی بە ناو یەكتریدا كردن.. هەروەها دەفەرموێ: (مَثَلُ الْمُؤْمِنِينَ فِي تَوَادِّهِمْ وَتَرَاحُمِهِمْ وَتَعَاطُفِهِمْ، مَثَلُ الْجَسَدِ إِذَا اشْتَكَى مِنْهُ عُضْوٌ تَدَاعَى لَهُ سَائِرُ الْجَسَدِ بِالسَّهَرِ وَالْحُمَّى) ^[3]. واتە: نموونەی موسوڵمانان لە ناو خۆیاندا لە خۆشەویستی و بەزەیی و سۆزیاندا ـ بۆ یەكتریی ـ وەكو یەك جەستەن، ئەگەر ئەندامێكی ئازارێكی پێگەیشت، هەموو ئەندامانی تری جەستەكە تا دایاندە گرێت و شەونخوونی دەكێشن.